Vandaag gaan we op reis in de wondere wereld van overheidscommunicatie. Om preciezer te zijn: de overheidscommunicatie rond het sleepnetreferendum.

Er is niet één overheid
“De overheid” zit met een probleem: er is niet één overheid. Er zijn veel verschillende ministeries, er zijn de provincies, gemeentes, waterschappen en ga zo maar door. En die overheden voeren deels beleid uit dat door de regering (en de Eerste en Tweede Kamer) wordt bepaald.

Informatie van de overheid soms objectief, soms subjectief
Veel communicatie naar de burger moet objectief zijn: waar moet je heen voor een nieuw paspoort? Hoe kun je een uitkering aanvragen en hoeveel Tweede Kamerleden zijn er eigenlijk?

Toch is communicatie naar de burger vaak ook subjectief. Zoals: persberichten van de regering waarin wordt gezegd dat de bewaarplicht in lijn is met onze grondrechten. Of, informatie die tot ons komt in een Datsja.

Het onderscheid tussen feiten “zo zit het” en gekleurde informatie “volgens ons is dit wel goed” is soms moeilijk te maken. Dat wordt erger als feiten en gekleurde informatie van dezelfde bron komen. Als die gekleurde informatie als feiten worden gebracht.

Waar kunnen we objectieve informatie vinden?
Je verwacht dat er een plek is waar je objectieve informatie kunt vinden van de rijksoverheid. Wij gaan er vanuit dat dat op rijksoverheid.nl is en daar informatie te vinden is die niet gekleurd is, die een stem voor verkiezingen of een referendum niet een bepaalde kant opstuurt.

Soms schuurt dat, dat snappen we wel. Zoals bij de sleepwet. Aan de ene kant moet de burger de kans worden geboden om zich objectief te informeren over de sleepwet. Tegelijkertijd is de regering voor de wet (en tegen referenda). En dat willen ze ook graag laten weten. Dus hoe lost de regering dat op? Niet zo netjes, zo blijkt.

Niet zo netjes
Allereerst is de regering nogal terughoudend in het voor het voetlicht brengen van de sleepwet. Zo blijkt uit een gelekt memo aan het NRC Handelsblad dat de bewindvoerders vooralsnog terughoudend zijn. En ze mengen zich ook nog eens nauwelijks in het publieke debat. Van een wisselwerking, of debat, is nauwelijks sprake.

Tegelijkertijd plaatsen ze wel gekleurde informatie op de plek waar je verwacht dat objectieve informatie te vinden is: rijksoverheid.nl. Dat vonden we vreemd. Niet het debat aangaan, maar wel eenzijdig gekleurd zenden.

We schreven een brief
Dus schreven we een brief naar Ollongren met de vraag om voor de hele overheid, dus zowel gemeentes als de rijksoverheid, de communicatie gelijk te trekken en overal te kiezen voor de informatie die door de referendumcommissie is opgesteld. Gelijke monniken, gelijke kappen, ook voor de communicatie die vanuit de rijksoverheid komt.

We kregen een verrassend antwoord
Het antwoord van Ollongren verbaasde ons. Volgens Ollongren is het prima om gekleurde informatie op rijksoverheid.nl te plaatsen. Ollongren zegt samengevat: het staat de wetgever (dus de regering en de Eerste en Tweede Kamer) natuurlijk  vrij om de burger te informeren. Maar die informatie hoeft niet neutraal te zijn. De regering is immers niet neutraal, want voor de sleepwet. De regering mag daarbij zelf kiezen op welke manier die informatie naar buiten wordt gebracht. En dus is het prima als dat op rijksoverheid.nl plaatsvindt.

Als het standpunt van de minister is dat het prima is dat de informatie op rijksoverheid.nl gekleurd is, dan verliest die informatie aan waarde. Als argeloze bezoeker ga je er vanuit dat die informatie zo objectief mogelijk is, dat blijkt dus niet zo te zijn.

Er moet een plek zijn waar informatie ongestuurd is
Intussen is ons punt denken we wel duidelijk: er moet een plek zijn waar de informatie van de rijksoverheid feitelijk en ongekleurd is. We roepen Ollongren op om helder te communiceren naar de burger dat rijksoverheid.nl geen neutrale informatie bevat, of van rijksoverheid.nl wel die plek te maken.

Kan iemand Segers aanspreken?
Oja, en opnieuw: wanneer zien we de voorstanders van de regering in debatten? En wie kan Segers op straat eens aanspreken over de sleepwet? Hij zit er duidelijk op te wachten.