Gisteren zat minister Ollongren bij Nieuwsuur om de nieuwe wet voor de geheime diensten te verdedigen. Tijdens het interview roept de minister iedereen op om te stemmen op basis van goede informatie.

Daar waren we blij mee. De oproep dat iedereen moet stemmen delen we van harte. Maar die goede informatie zullen ze op basis van haar optreden in Nieuwsuur helaas niet hebben gekregen. Daarom helpen wij de minister een handje…

Ook in 2002 hadden we internet en kabels onder de grond

 

Ollongren: “De wet die we nu hebben, is eigenlijk nog van het pre-internet tijdperk. Toen communiceerden we bij wijze van spreken nog met de vaste lijn van de telefoon.”

We begrijpen dat de huidige wet moet worden aangepast. Dat moet alleen al om op z’n minst aan de normen van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens te voldoen. Maar de minister schetst een beeld van 2002, waarin we voornamelijk via de ether zouden communiceren en we in het pre-internet tijdperk leefden, wat gewoon niet klopt.

De cijfers van het CBS liegen er niet om. Allereerst had in 2002 een ruime meerderheid (64%) van de personen in Nederland thuis al toegang tot internet. Dat is toegenomen tot een percentage van ruim 97% in 2017.

Of je nu toegang hebt tot internet via een vaste verbinding thuis, via je smartphone met 4G of via een Wifi-hotspot, in alle gevallen vindt de internetcommunicatie grotendeels via de kabel plaats. Dat was in 2002 al zo en is nu nog steeds zo. En communicatie via de ouderwetse telefoon dan? Ook dat is communicatie die grotendeels via ‘de kabel onder de grond’ verloopt. Het beeld dat we voorheen vooral via de ether communiceerden en nu via de kabel klopt dus niet.

Wat wel veranderd is, is dat veel meer aspecten van ons leven online plaatsvinden en we nog nooit zoveel data met z’n allen genereren. Wat dat betreft zijn het nu gouden tijden voor de diensten: er zijn nog nooit zoveel data beschikbaar geweest om te onderscheppen en analyseren. En de inbreuk als die kabels worden onderschept is alleen maar groter geworden, omdat we steeds meer privacygevoelige gegevens delen.

Communicatie op de kabel mag nu ook al onderschept worden

 

Ollongren: “Dat betekent dat de communicatie nu niet meer door de lucht gaat maar door de ether, die al afgetapt kon worden, maar door de kabels onder de grond, maar dat mag op dit moment niet onder de huidige wet.”

Zucht. Hoe vaak moeten we het herhalen: ook nu al mogen de diensten de communicatie die ‘door de kabels onder de grond’ gaat aftappen. Dus internetverkeer en telefoonverkeer mogen de geheime diensten onder de huidige wet aftappen. Misschien wordt het eens tijd dat men artikel 25 van de huidige wet erop naslaat.

Nu horen we meteen mensen roepen, en de ether dan!? De diensten mogen inderdaad nu wel al ongericht communicatie in de ether tappen (primair gericht op satellietcommunicatie), maar het is echt onjuist dat communicatie via de kabel op dit moment ontoegankelijk is voor de diensten. Deze valse waarheid blijft hardnekkig terugkeren in de media en komt nu zelfs van onze minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

En Ollongren weet dondersgoed dat ze hier slechts het halve verhaal vertelt. In antwoord op Kamervragen eind vorige jaar heeft ze notabene zelf aangegeven dat de diensten nu ook al gericht op de kabel mogen tappen:

“De AIVD mag in overeenstemming met artikel 25 van de Wiv 2002 de communicatie van geïdentificeerde personen of organisaties onderscheppen, ook als deze via de kabel verloopt.”

Extra opmerkelijk: Ollongren heeft zelf vandaag de cijfers voor gerichte onderschepping van de kabel publiek gemaakt. Dus dat er op de kabel getapt kan worden is evident.

Maar waarom zegt de minister dit niet expliciet bij Nieuwsuur? Zo wordt het hardnekkige misverstand dat de diensten nu niet op de kabel mogen in stand gehouden. En dat is kwalijk. Want of je nu voor of tegen de uitbreiding van de aftapbevoegdheden bent, zulke evidente onwaarheden horen niet in het publieke debat thuis.

Ollongren belooft de uitslag serieus te nemen

In het interview wuift Ollongren de kritiek dat de uitslag van het referendum niet serieus genomen zal worden weg:

Ollongren: “Als het een nee wordt dan nemen we de uitslag serieus, dat staat in de wet en dat zullen we ook doen.”

Deal! Daar gaan we de minsiter aan houden. We gaan er vanuit dat het kabinet dus serieus bereid is om de wet te verbeteren als een meerderheid ‘tegen’ stemt. Hoe de wet op vijf punten verbeterd kan worden? Dat lees je hier.